Wpływ stanu zdrowotnego wymienia na zawartość tłuszczu w mleku.
Opinię dotyczące wpływu stanu zdrowotnego wymienia na zawartość tłuszczu w mleku nie są jednoznaczne. Czaplicka (1999) podaje, ze wraz z pogarszaniem się zdrowotności wymienia wzrastała zawartość tłuszczu od 3,85 u krów zdrowych do 3,94% u zwierząt z silnie dodatnim zapaleniem wymienia. Wzrost zawartości tłuszczu od 0,18 do 0,38% u krów z ostrym mastitis w porównaniu ze zwierzętami zdrowymi podawali Czaplicka i in. (1990b, 1996a,b). Wzrost procentowej zawartości tłuszczu zanotowali także w swoich badaniach Artecki i in. (1970), którzy zaobserwowali tendencję do wzrostu zawartości tego składnika przy pogarszającej się zdrowotności wymienia. Natomiast Feleńczak i in. (1988), Grega (1989), Kisza (1968) oraz Lepelleux (1984) zaobserwowali zmniejszanie się zawartości tłuszczu w mleku wraz z nasilaniem się objawów chorobowych. Obniżenie zawartości tłuszczu w mleku krów chorych na mastitis jest wręcz proporcjonalne do stopnia zaawansowania stanu zapalnego. Tendencje te utrzymują się niezależnie od pory roku (Czaplicka 1999). Odpowiednio do stopnia zaawansowania stanu chorobowego zmienia się również stopień dyspersji tłuszczu w mleku, zmniejszają się wymiary kuleczek tłuszczowych. Stosownie do zmian ilościowych zmienia się też skład chemiczny tłuszczu. Obserwuje się wzrost kwasów nienasyconych przy jednoczesnym wzroście zawartości krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych. Te zmiany z kolei pociągają za sobą zmianę fizykochemicznych właściwości tłuszczu – wyższa liczba jonowa, co nie pozostaje bez wpływu na przebieg pewnych procesów technologicznych. Niższa zawartość tłuszczu powoduje gorszy wydatek wyrobów gotowych, a większy stopień dyspersji tłuszczu obniża efekt wirowania, utrudnia proces zmaślania – zwiększając pozostałość tłuszczu w mleku odtłuszczonym oraz maślance (Giczewska i Cichosz 2002).
Zawartość tłuszczu w mleku pozyskiwanym od krów ze złym stanem zdrowotnym gruczołu mlekowego może obniżyć się o 0,5 – 1,5 %.
W mleku krów zdrowych jak wynika z badań Kiszy i Sajko (1987) procentowa zawartość tłuszczu najniższa jest. Podczas produkcji masła z takiego mleka obserwuje się wolniejsze ukwaszanie się śmietany oraz dłuższy czas jej zmaślania. Prowadzi to do ograniczonej wydajności tłuszczu przy produkcji masła. Nie nadaje się ono również do dłuższego przechowywania, ponieważ tłuszcz mleka krów chorych na mastitis szybciej i w bardziej nasilonym stopniu jełczeje (Januś 2007).
Wzrost zawartości tłuszczu w mleku krów z pogarszającym się stanem zapalnym wymienia stwierdzili Czaplicka i in. (1990) oraz Kostyra (1984).
Badania Geblera i in. (1997) dowiodły, że pogarszający się stan zdrowotny wymienia wywierał również wpływ na ilość tłuszczu w mleku. Wraz z nasilaniem się choroby wzrastała procentowa zawartość tłuszczu od 3,86% u krów zdrowych do 4,08% u krów wykazujących najsilniejszą reakcję TOK. O braku jednoznacznych tendencji świadczy fakt, iż Gebler i in. (1997), Kisza (1968) odnotowali spadek procentowej zawartości tłuszczu wraz z nasileniem się objawów zapalenia wymienia. Dorynek i in. (1998) stwierdzili natomiast w swoich badaniach istotny dzienny spadek wydajności tłuszczu, wraz ze wzrostem liczby komórek somatycznych, wynikający jednak ze strat w wydajności mleka, a nie ze zmniejszenia się w nim zawartości tłuszczu. Z badań Kamienieckiego i Tietze (2000) wynika, że wraz ze spadkiem jakości mleka towarowego oraz wzrostem poziomu komórek somatycznych, jak również drobnoustrojów zmniejszyła się istotnie zawartość tłuszczu w mleku z 4,09% do 3,44% (Januś 2004). Feleńczak i in. (1988) na podstawie badań zaobserwowali widoczny spadek zawartości tłuszczu o 0,7%. Wysokość różnic w zawartości tłuszczu w mleku pochodzącym z chorych i zdrowych ćwiartek wymienia wynika nie tylko z zaburzeń sekrecji tego składnika, lecz również z wyraźnego spadku wydajności mleka krów chorych na mastitis.
Zdania autorów na temat zawartości tłuszczu w zależności od zdrowotności gruczołu mlekowego są podzielone. Kisza (1968 ) wykazał, że zawartość tłuszczu w mleku pochodzącym z chorego wymienia ma w jednym okresie żywieniowym tendencję malejącą, w innym tendencję wzrostową. Sawa i in. (2000) wskazują natomiast na tendencję wzrostową procentu tłuszczu w mleku w miarę wzrostu liczby komórek somatycznych
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.